UMUT BU İKİ GÖZE BAĞLANDI

400 milyon yıllık bir evrim sürecine sahip olan Mantis karideslerinin sahip olduğu gözler, yeni nesil iletişim sistemleri geliştirilmesini sağlayarak teknolojide çığır açabilir

Yaklaşık 400 milyon yıllık bir evrim sürecinden geçen Mantis karideslerinin sahip olduğu gözler, yeni nesil iletişim sistemleri geliştirilmesini sağlayarak teknolojide çığır açabilir.

Kabuklu canlılar ailesinin üyesi olan bu karidesler, görüş yeteneği en gelişmiş canlılar olarak biliniyor. Gözleri sayesinde hayvanlar âleminde diğer hiçbir canlıda olmayan bir özelliğe sahip olan Mantis karidesleri: Dairesel polarize filtre (CPL) olarak bilinen ışığı algılayabiliyorlar.

CPL, bir ışık doğrusunun ekseni etrafındaki elektromanyetik dalgaların, 360 derece dönmesiyle oluşuyor.

Dünyada CPL algısına sahip tek canlı olan Mantis karidesinin bu yeteneği 2008 yılında keşfedildi. Karidesin bu özelliği ilk olarak aynı yıl Mart ayında Current Biology dergisi tarafından duyuruldu.

Bu noktadan ilham alan mühendisler, Mantis karideslerinin CPL algılama yeteneği sayesinde, ışığın çok daha etkin kullanılabileceği ileri teknoloji iletişim sistemleri geliştirmeyi hedefliyor.

Mühendisler, ışığın CPL’de olduğu gibi serbest dönüş hareketinden faydalanılması sayesinde, çok daha güçlü çözünürlük elde ederek görüntü kalitesini arttırmayı amaçlıyor.

MARS’TAN GELEN KARİDES

Mantis karideslerinin gözleri en az 100 bin rengi algılaması sağlayan çok sayıda hücreye sahip bulunuyor. Bu rakam insan gözünün algılayabildiği renk sayısının 10 katı. Ayrıca, insanlarda 3 farklı ışın algılayıcı hücre bulunurken, Mantis karideslerinde bu 12’ye çıkıyor. Karideslerin bu denli gelişmiş görüş algısına sahip olması, bilim insanlarının onlara “Mars’tan gelen karides” adını takmalarına sebep oldu.

Bilim insanları, görsel evrimi incelemek için en iyi malzemeyi oluşturan karideslerin neden bu kadar gelişmiş bir görüş algısına sahip olduğunu çözebilmiş değil. Çünkü karides kuyruğunda bulundurduğu bir leke sayesinde CPL’yi yansıtabiliyor ve bu yeteneğini ihtiyacı olmasa da iletişim kurmak için kullanabiliyor.

Cronin, bu kadar gelişmiş algı gücüyle karideslerin beynin yerine getirmesi gereken analizi gözleriyle halledebildiklerini, böylece daha basit bir beyin yapısına sahip olduklarını belirtti

Bilim insanları, “Mars’tan gelen karideslerin” sahip olduğu hücreleri inceleyerek, iletişim donanımlarında çığır açabileceklerine inanıyor. Bu kapsamda, ilk olarak DVD ve CD oynatıcıların içinde bulunan ve CPL dönüştürme görevi gören çeyrek dalga tabakalarının geliştirilmesi hedefleniyor.

TEK YETENEĞİ BU DEĞİL

Sahip olduğu algı gücü sayesinde, canlılarda kabul edilen görüş alanı Mantis karideslerinde yüzde 33 daha fazla. Çünkü karides sadece siyah-beyaz, renkli ve doğrusal polarize ışığı değil, dairesel polarize filtreyi de algılayabiliyor.

Mantis karidesi uzmanı Tom Cronin, bu hayvanların kesinlikle uysal olmadığını, tam tersine son derece vahşi bir hayvan olduğunu da belirtiyor. Mantis karidesi birçok deniz canlısının aksine avını kalbine sapladığı zırhlı dokunaçlarıyla öldürüyor veya vurarak parçalara ayırıyor.

Ayrıca, karideslerin avlanırken kurbanlarına vurma hızı, canlılar âlemindeki en hızlı ikinci hareket olarak biliniyor.

Bilim dünyasının göz bebeği Mantis karidesi, son olarak BBC’nin bilim dergisi Focus’a konu oldu.